FHIR: Wat is het, wat doet het, en waarom bestaat het? 

Binnen de zorgwereld en alles daaromheen bestaan allerlei complexe standaarden en reguleringen, en dat is niet voor niets.

Patiëntgegevens zijn nou eenmaal ontzettend persoonlijk. Deze wil je – met het oog op privacy – als zorginstelling zo goed mogelijk behandelen. Het opslaan en uitwisselen van gegevens dient dus volgens verschillende regels te gebeuren. Hiervoor zijn verschillende standaarden ontwikkeld, waarvan een FHIR: Fast Healthcare Interoperability Resources.

FHIR is een informatiestandaard die zorginstellingen gebruiken om gegevens uit te wisselen, met elkaar en met patiënten. De standaard zorgt voor een betere interoperabiliteit tussen verschillende systemen. Met andere woorden: organisaties kunnen door de FHIR-standaard gegevens uit verschillende bronnen, met een verschillende opmaak, bundelen en bruikbaar maken.

De standaard bestaat sinds 2014 en is dus relatief jong. Wereldwijd maakte FHIR snel opmars als het ‘de facto’ afsprakenstelsel voor ziekenhuizen. Elektronische Patiënten Dossiers (EPD’s) bestaan bij de gratie van een uniforme behandeling en vertaling van data. FHIR zorgt daarvoor. En als bijkomend voordeel van de bruikbare data kunnen computers de data analyseren en er algoritmes op loslaten. Machine learning en artificial intelligence zijn namelijk alleen mogelijk als alle gegevens ‘clean’ zijn. FHIR garandeert de bruikbaarheid van data en maakt slimmere, meer efficiënte analyses, diagnoses en voorspellingen in de toekomst mogelijk

Werkt als een webshop

Hoe doet FHIR dat? FHIR neemt zogenaamde bouwblokken met informatie en maakt een specifieke URL, die alle informatie van de blokken bevat. De data waar het protocol uit put, moet zijn opgebouwd in de meest gangbare formaten (XML, JSON, HTTP, Atom, OAuth), zodat elke browser ermee overweg kan, en elke programmeur er zelf een app mee kan maken.

Je kunt het hele protocol eigenlijk vergelijken met wat er in een internetbrowser gebeurt, als je inlogt op een webshop of site. De browser, of dat nu Chrome, FireFox of Internet Explorer is, moet de juiste data aan de website geven. De site moet via ‘tags’ aan de gegevens herkennen om wat voor data het gaat, en die correct plaatsen. Vervolgens moet de website de juiste pagina, inclusief de voor gebruikers specifieke code, terugsturen, zodat de output voor iedere gebruiker anders is. Daarom zien URL’s van webshops er soms zo vreemd en lang uit: het is een zichtbare uitwisseling van gegevens van jouw browser met de database van de site. Dit voorbeeld ligt overigens dichter bij de werkelijkheid dan je misschien zou denken. De ‘commands’ die FHIR gebruikt om aan data te komen (Get, Put, Post, Delete) zijn dezelfde als die voor internet gebruikt worden.

Openheid voor programmeurs

Openheid en gebruiksgemak stonden voorop in ontwikkeling van FHIR. Alle informatie over gebruik van het protocol is gemakkelijk via de website terug te vinden. Bovendien kunnen programmeurs, vóór zij live gaan met hun app, de technologie uitvoerig testen met een community van FHIR-gebruikers, op een speciaal daarvoor ingerichte server. Ons eigen IRIS4Health ondersteunt bijvoorbeeld ook FHIR.

Nederlands afsprakenstelstel

In Nederland speelt FHIR ook een belangrijke rol voor de afsprakenstelsels. Zorginstellingen in Nederland kunnen alleen data uitwisselen als die aan FHIR voldoen. Inzage in PGO’s kan alleen als de data uniform is. Een voorbeeld: voor de zorg van langdurige patiënten zijn in Nederland veertien ‘blokken’ relevante data geselecteerd, of ontworpen. Nederlandse zorginstellingen weten dat zij, om die data bruikbaar te maken voor patiënten en andere instellingen, die data op een bepaalde manier vorm moeten geven. Die vorm staat in FHIR beschreven. Zorginstellingen kunnen vervolgens zelf zorgen dat hun gegevens ‘meteen’ kloppend zijn, of kunnen een Dienstverlener Zorgaanbieder (DVZA) vinden, die de vertaalslag voor hen maakt.

In Nederland moeten zorginstellingen sinds dit jaar aan onder andere de FHIR-standaard voldoen. Zo garandeer je als zorginstelling aan je patiënten en cliënten, dat gegenereerde data universeel bruikbaar is, en altijd met de grootste beveiliging wordt behandeld.