De drie lessen die de pandemie ons leerde

Vanuit InterSystems volgden we de voorbije maanden de situatie mee op de voet op. Onze sales executive, Jan Vekemans merkte met bijna 40 jaar ervaring in IT een aantal dingen op die zonder meer voor verbetering vatbaar zijn. De beschikbare medische data belanden vaak niet (overal) waar ze nuttig of zelfs cruciaal zijn, zo blijkt uit de volgende drie vaststellingen.

1. Afstemming tussen eerste- en tweedelijnsgezondheidszorg is een issue

Te veel koks in de keuken, is nooit een goed idee. De rapportage vanuit ziekenhuizen en woonzorgcentra verloopt in ons land nog niet synchroon. Dat werd bij het uitbreken van de coronacrisis pijnlijk duidelijk. Dagelijks werden het aantal besmettingen, ziekenhuisopnames en sterfgevallen gecommuniceerd. Alleen bleek na een verloop van tijd dat de overlijdens uit woonzorgcentra niet vanaf de eerste dag werden meegerekend. Die werden pas later toegevoegd en dat leverde dan ook een vertekend beeld op. Gezien de huidige technologische mogelijkheden, was hier eenvoudigweg een mouw aan te passen. Helaas beschikken we momenteel nog niet over communicerende vaten tussen eerste- en tweedelijnsgezondheidszorg. Het probleem kwam door Covid-19 nadrukkelijk aan de oppervlakte, maar manifesteert zich ook in het leven van elke dag. Zo hebben thuisverpleegsters die op bezoek moeten bij patiënten die herstellen van een medische ingreep, geen toegang tot de gegevens in verband met die operatie. Zij moeten het doen met aanwijzingen van de patiënt of een eventueel papieren voorschrift. Als de thuisverpleging digitaal toegang krijgt tot het medisch dossier van de patiënt in kwestie kan een huisbezoek veel vlotter en risicoloos verlopen.

2. Zweden was ons op één vlak toch een stapje voor

De Zweedse overheid moest behoorlijk wat kritiek slikken op haar lakse aanpak van het coronavirus. Geen lockdown, geen strenge maatregelen, maar een soort van gedoogbeleid. Ondanks de tegenkanting van die aanpak, blijkt het gemiddelde sterftecijfer in Zweden vooralsnog lager te liggen dan bij ons. Of de interoperabiliteit tussen Zweedse gezondheidsinstanties daar voor iets tussen zit, is koffiedik kijken. Wat we wel met zekerheid kunnen stellen, is dat de Zweedse gezondheidszorg er erg vlot in slaagde om medische gegevens uit te wisselen. Een groot voordeel van gecentraliseerde health services, waar we vandaag in België alleen maar van kunnen dromen. In Zweden verliep de coördinatie tussen labo’s, ziekenhuizen en dokters als vanzelf, allemaal via één en hetzelfde instituut. Mensen die een corona-test ondergingen, kregen binnen de 24 uur rechtstreeks via mail of smartphone het resultaat overgemaakt. In België gingen er in veel gevallen meerdere dagen overheen vooraleer het testresultaat tot bij de patiënt raakte. Dat zet aan tot nadenken.

3. Het kan veel transparanter en eenduidiger

De communicatie van de overheid verliep vaak aan verschillende snelheden en in boodschappen die niet altijd op mekaar waren afgestemd. Dat creëerde verwarring en verschillende interpretaties van wat nu wel en niet kon tijdens de lockdown. Een thema voor de politiek, maar ook voor de ziekenhuiswereld. Doordat onze gezondheidszorg onder de verantwoordelijkheid valt van meerdere (deel)regeringen, was er af en toe ruis op de lijnen. De verantwoordelijkheid werd geregeld doorgeschoven en met een pandemie die razendsnel uitzaait, is het opportuun om snel te reageren en cruciale beslissingen te nemen. Dat blijkt een punt waar ons land zeker nog progressie in kan maken, als overheid, maar ook vanuit de medische wereld. De Healthy Data waar we vandaag over kunnen beschikken, kunnen nog veel sneller in de handen van behandelende artsen en medici terechtkomen als we die verschillende instanties op mekaar kunnen laten afstemmen. Zo wist Covid-19 ons ook het één en ander te leren over interoperabiliteit in de medische wereld en waar er daar nog marge is voor verbetering.